"Psie serce" Michaił Bułhakow

"Psie serce" Bułhakowa opowiada o nieudanym eksperymencie, który doprowadza do katastrofy, dlatego powieść została opatrzona podtytułem: Potworna historia (Чудовищная история). Autor w swojej powieści za głównego bohatera, będącego wcieleniem wszelkich wad, a przede wszystkim ucieleśniającego zło nowego systemu, uczynił psa.

Akcja utworu opowiada o losach uczłowieczonego psa Szarika, który po nieudanym eksperymencie staje się nikczemnym osobnikiem, zamieniając się w swojego dawcę: lumpa i alkoholika, osobę z gruntu zepsutą. Powieść składa się z paru części. Pierwszą jest monolog głównego bohatera – psa Szarika, cierpiącego w bramie po oblaniu wrzątkiem. Opowiada on o ciężkim „pieskim życiu”. Druga część mówi o jego życiu w domu profesora. Następnym etapem powieści jest operacja, której rezultaty są rzetelnie opisywane przez pomocnika Prieobrażeńskiego – Bormentala, a w dalszej części powieści ukazany jest już „nowy człowiek” – Szarikow. Całe opowiadanie rozgrywa się w zimie, na przełomie 1924/1925 roku i ukazuje życie Rosjan w pierwszych latach po rewolucji. W utworze poruszane są ważne, współczesne autorowi, kwestie społeczne związane z pojawieniem się nowego typu człowieka – tzw. „człowieka masowego”. Typ ten pozbawiony jest związku z dawną kulturą, i nie posiada jeszcze własnych tradycji kulturalnych. Pytanie, w jaki sposób nawiązuje on stosunki z przedstawicielami tradycyjnej, wysokiej, elitarnej kultury, którą symbolizuje profesor Prieobrażeński, kształtuje problematykę powieści. 

Powieść Bułhakowa można czytać, nie doszukując się żadnych politycznych i społecznych podtekstów i spędzić po prostu przyjemnie i wesoło czas, delektując się poczuciem humoru pisarza. Książka stanowi świetną rozrywkę, którą można dosłownie wchłonąć w jeden wieczór. W takim wypadku fabuła opowiadania sprowadza się do zmiany zachowania sympatycznego psa w postać Szarikowa, rozpustnego, zuchwałego, składającego nieprzyzwoite propozycje służącej profesora osobnika. A oprócz tego głównego motywu powieści – przeobrażenia psa w człowieka, zapoznamy się z obrazem Rosji z pierwszych lat po rewolucji, które pisarz ukazał w krzywym zwierciadle. Sprowadził on powieść do groteski, ukazując nonsensy ówczesnego, codziennego życia mieszkańców Moskwy. Zamiana i losy psa są przedstawione przez Bułhakowa dość osobliwie i satyrycznie, dialogi wywołują uśmiech, a całe opowiadanie czyta się bardzo szybko. Książka stanowi świetną rozrywkę w mglisty, ponury wieczór.

Podsumowanie: Psie serce jest powieścią fantastyczną, bardzo ciekawą, świetnie napisaną, przy której z pewnością nie będziecie się nudzić. Uśmiech przy jej czytaniu gwarantowany!
Ocena: 8,5/10